Gezwollen ogen, donkere kringen, rode en branderige ogen

De ogen en oogleden worden dik en gezwollen, soms worden ze rood en gevoelig voor druk. Vaak gaat dit gepaard met jeuk, tranen en een branderig gevoel. Dit treft meestal beide ogen, symptomen treffen zelden slechts één oog.

Mogelijk kent u enkele van de meestvoorkomende oorzaken van gezwollen ogen. Eén blik in de spiegel 's ochtends volstaat om u er aan te herinneren wat er afgelopen nacht gebeurde: te weinig slaap, onfrisse lucht (bijvoorbeeld wanneer het te warm of te drukkend is) of zelfs te veel krokodillentranen huilen tijdens een romantische film zijn erg belastend voor onze ogen en doen deze zwellen. Dat komt doordat de huid rond onze ogen veel dunner is dan de rest van de huid in ons gezicht. Dat betekent dat tekenen van vermoeidheid veel zichtbaarder zijn rond de ogen. Gezwollen ogen kunnen echter ook geërfd zijn of het gevolg zijn van het verouderingsproces. Maar er zijn nog andere mogelijke oorzaken:

• Indien u 's avonds veel zout gebruikt in uw maaltijd of wanneer deze veel eiwitten bevat, kunnen uw ogen de ochtend erna gezwollen zijn. Dit wordt versterkt wanneer u lang horizontaal slaapt, wat de doorstroming van lymfevocht in de oogzone beperkt. Het vocht zal zich in de loop van de nacht ophopen en zal leiden tot zwellingen.
  
• Allergieën (normaal verband houdend met pollen, stof of haar van dieren) en een intolerantie voor bepaalde geneesmiddelen of voedingsmiddelen kunnen ook gezwollen ogen veroorzaken.
  
• Atopische dermatitis (een blijvend droge en vaak jeukende huid) kan ook leiden tot gezwollen, pijnlijke en/of droge ogen.
• Bovendien kunnen bepaalde ooginfecties leiden tot zwellingen, zoals conjunctivitis of hordeolum.
  
• Ook kunnen oogproblemen wijzen op een andere aandoening. Gezwollen ogen kunnen ook een symptoom zijn van een nier- of hartaandoening, een traag werkende schildklier of hoge bloeddruk. De ogen zwellen vaak op wanneer we verkouden zijn, vooral als ook de sinussen (neus- en bijholte) zijn getroffen.
• Dehydratatie kan ook leiden tot gezwollen ogen.
• Zo kunnen droge ogen, bijvoorbeeld door lang contactlenzen te dragen, blootstelling aan warme lucht of urenlang aan een computer werken, ook leiden tot gezwollen ogen.
  
• Bepaalde geneesmiddelen drogen de ogen uit en leiden dus tot zwellingen.
  
• Externe invloeden zoals een klap of trauma kunnen daarnaast ook zwellingen veroorzaken.
• Wanneer het hormoon oestrogeen wordt geproduceerd tijdens menstruatie, krijgen veel vrouwen last van vochtophoping rond de oogleden.

Er zijn tal van behandelingen mogelijk, afhankelijk van wat de zwelling veroorzaakt. Indien de symptomen niet vanzelf verdwijnen, is het aangeraden om een oogarts te raadplegen om de oorzaak na te gaan. Hetzelfde geldt voor terugkerende symptomen of wanneer de symptomen plots optreden en niet snel weer verdwijnen.

Er zijn een aantal eenvoudige, beproefde tips die u thuis snel kunnen helpen bij erg gezwollen ogen. Net zoals bij de meeste types zwelling, kan kou wonderen doen. U kunt een koud theezakje op de gezwollen oogleden leggen (groene thee ontzwelt) of u kunt een verkoelend komkommermasker op uw ogen leggen.

Houd er rekening mee dat sommige mensen een allergische reactie kunnen vertonen op een zakje zwarte thee. Verwijder het theezakje dan ook onmiddellijk indien dit het geval is. Er is nog een alternatief: plaats twee theelepeltjes gedurende vijf minuten in de vriezer. Plaats vervolgens de theelepeltjes op de gezwollen ogen, waarbij de holle kant tegen de ogen komt. De kou is niet alleen aangenaam maar zal ook de zwelling verminderen. Belangrijk: laat de lepeltjes niet te lang in de vriezer liggen, zodat ze niet te koud zijn. De lepeltjes mogen nooit onaangenaam aanvoelen op de ogen. Indien dit het geval is, moet u de lepels onmiddellijk verwijderen van de ogen. Wacht even tot het metaal begint op te warmen.
Indien u vaak last hebt van gezwollen ogen, is het aanbevolen om een verkoelend oogmasker te gebruiken. Het masker met gelvulling is aangenaam koel en het verzacht en verfrist de gevoelige huid rond de ogen. Indien de zwelling te wijten is aan droge ogen, kunnen speciale oogdruppels het traanvocht helpen te stabiliseren en het oog vochtig te houden. Dit beperkt de irritatie. Indien een allergie de oorzaak is van de zwelling, kunnen antihistamines (beschikbaar bij de apotheek) een snelle verlichting bieden bij acute symptomen. Speciale medicatie wordt gebruikt om allergieën te behandelen en werkt door allergische reacties te verlichten of te voorkomen. Desensibilisatie kan helpen om de allergie te bestrijden. Deze behandeling staat ook bekend als specifieke immuuntherapie. Hierbij wordt de stof, waarvoor de patiënt allergisch is, herhaaldelijk in een sterk verdunde vorm toegediend. Dit wordt vervolgens herhaald gedurende een half jaar tot drie jaar. Op deze manier 'accepteert' het lichaam geleidelijk het allergeen, in het beste geval, zonder afweerreacties te vertonen. Indien een hoge bloeddruk of een hart- of nieraandoening de zwelling veroorzaakt, zal uw arts u helpen de beste behandeling te zoeken om de oorzaak aan te pakken.

Indien atopische dermatitis (een blijvend droge en vaak jeukende huid) de zwelling veroorzaakt, wordt u normaal een cortisonezalf voorgeschreven indien uw symptomen acuut zijn. Niet alle zalven en crèmes zijn geschikt voor alle delen van de huid. Raadpleeg dus altijd een arts voordat u de gevoelige zone rond de ogen behandelt.
Een ooginfectie kan het oog doen opzwellen. Afhankelijk van het type zwelling zijn verschillende behandelingen mogelijk.

Lees verder voor meer informatie over veelvoorkomende ooginfecties en hoe ze kunnen worden behandeld en/of voorkomen.

Tal van factoren kunnen uw ogen doen zwellen en er zijn verschillende soorten preventie. Voorkom de meestvoorkomende oorzaken indien mogelijk, zoals 's avonds alcohol drinken of voedingsmiddelen te eten die veel zout of eiwitten bevatten. Bovendien kunt u gezwollen ogen voorkomen door rekening te houden met de volgende tips:

• Probeer zoveel mogelijk te slapen en een regelmatig slaappatroon aan te houden. Voor de meeste mensen is zeven uur slaap ideaal.
  
• Daarnaast mag uw slaapkamer niet te warm zijn. Dit kan de ogen irriteren. Iedereen heeft een andere mening over hoe warm een slaapkamer moet zijn, maar de basisregel is om de temperatuur tussen de 16 en 20 graden te houden.
  
• Vervuilde lucht kan de ogen irriteren. Daarom moeten alle ruimtes regelmatig goed geventileerd worden om droge, geïrriteerde en gezwollen ogen te voorkomen.
  
• Dehydratatie kan ook leiden tot droge en gezwollen ogen. Daarom is het zo belangrijk om veel vocht te drinken. U kunt het beste twee liter water per dag drinken. Ook minder suiker eten kan gezwollen ogen helpen voorkomen.
• Veel allergieën kunnen leiden tot gezwollen ogen en donkere kringen.
  
• De huid kan ook geïrriteerd raken door overmatig gebruik van suiker, alcohol of cosmetica met parfum of concerveringsmiddelen. Bij mensen die lijden aan atopische dermatitis kan dit leiden tot gezwollen ogen. Mensen met atopische dermatitis moeten dus een gezonde levensstijl aanhouden en mogen geen schadelijke huidverzorgingsproducten gebruiken.
• Indien een ooginfectie de zwelling veroorzaakt, zijn er een aantal preventiemethodes beschikbaar afhankelijk van het type.

De huid onder de ogen wordt donker. Afhankelijk van de ernst van de donkere kringen, zien de ogen er ingevallen uit. Soms zien mensen er ziek uit door ernstige donkere kringen. De getroffen zones kunnen er bruin, blauw, grijs of paarsblauw uitzien. De oorzaak van donkere kringen is meestal onschuldig en mag niet worden verward met een blauw oog, wat een blauwe plek is door een externe kracht.

In de meeste gevallen zijn donkere kringen slechts een cosmetisch en tijdelijk probleem. Er zijn twee belangrijke oorzaken:

1. Teveel pigmentafzetting in de huid (hyperpigmentatie)

De kleur van de huid wordt bepaald door aspecten zoals het pigment melanine. Dit is een stof in de cellen die onze huidkleur bepaalt. Hoe meer melanine we hebben, hoe donkerder onze huid. Indien er veel melanine rond de ogen ophoopt, ziet dit eruit als blauwe of blauwgrijze, donkere kringen. In de geneeskunde staat dit ook bekend als hyperpigmentatie of melasma. Donkere kringen door hyperpigmentatie kunnen erfelijk zijn. Enkele andere oorzaken zijn:

• Infecties, ziektes en uitslag (atopische dermatitis, contactallergieën)
• Regelmatige en intensieve blootstelling aan UV-straling
• Geneesmiddelen en bepaalde medicatie

2. Zichtbare bloedvaten

De tweede, meestvoorkomende oorzaak van donkere kringen zijn zichtbare bloedvaten. De huid en het onderhuids vetweefsel rondom het oog is erg dun. Bij sommige mensen is dit zo dun dat de bloedvaten door de huid zichtbaar zijn. Dit zorgt ervoor dat het getroffen gebied donkerder lijkt, waardoor donkere kringen bruin lijken. Hoe minder zuurstof er naar de bloedvaten gaat, hoe beter ze door de huid heen zichtbaar zullen zijn. Dat komt doordat zuurstofarm bloed donkerder is dan zuurstofrijk bloed. Andere factoren die donkere kringen veroorzaken door zichtbare bloedvaten zijn:

• Nier- en lymfeklieraandoening
• Vervuiling (bijv. water- en luchtvervuiling, uitlaatgassen)
• Dehydratatie (tekort aan vocht)
• Slechte eetgewoonten, ijzertekort
• Gebruik van geneesmiddelen, alcohol en nicotine
• Stress
• Slaaptekort

Eenvoudige middeltjes kunnen de acute symptomen van donkere kringen helpen voorkomen. Eén ervan is een doek gedrenkt in koud water. Indien u dit gedurende vijf tot tien minuten op uw donkere kringen plaatst, zal de kou de bloedvaten laten krimpen, waardoor de donkere kringen lichter lijken. Net als bij de behandeling van gezwollen ogen, kan een bril of masker met gelvulling een gelijkwaardig effect hebben, net als zakjes groene of zwarte thee. Neem hiervoor eenvoudig twee zakjes groene of zwarte thee, giet er warm water over, laat ze afkoelen en knijp het voorzichtig uit waarna u het op de getroffen zone legt. De cafeïne in de thee doet de bloedvaten onder de huid krimpen, waardoor de donkere kringen lichter worden. Houd er rekening mee dat sommige mensen allergisch kunnen reageren op een zakje zwarte thee. Verwijder het theezakje dan ook onmiddellijk indien dit het geval is. Door de getroffen plaats voorzichtig te masseren, kunt u de bloedsomloop stimuleren en dus donkere kringen bestrijden.

U kunt de donkere kringen ook snel en eenvoudig verbergen met een concealer! De concealer mag, indien mogelijk, de huid niet uitdrogen maar moet een hydraterende werking hebben. Indien u een gevoelige huid heeft of snel allergische reacties vertoont, moet u een concealer zonder parfum gebruiken. Tip: selecteer een kleur die iets lichter is dan uw huid of make-up.

Afhankelijk van de oorzaak zijn er veel manieren om de vorming van donkere kringen te voorkomen. Indien de donkere kringen worden veroorzaakt door slechte eetgewoonten, kan een gezond dieet een doeltreffende vorm zijn van preventie. Indien de oorzaak slaapgebrek, stress, geneesmiddelen, alcohol of nicotine is, kan een meer evenwichtige levensstijl wonderen verrichten. Uitdroging is een andere veelvoorkomende oorzaak van donkere kringen. Voldoende drinken is dus een doeltreffende vorm van preventie.

Een of beide ogen zullen ofwel erg of licht pijnlijk aanvoelen. Mensen klagen vaak over jeukende, brandende of tranende ogen, of over alles tegelijk.

Roodheid wordt veroorzaakt door uitgezette bloedvaten en toegenomen doorstroming in het bindvlies of het onderliggende sclera (harde oogrok). Deze bloedvaten zijn duidelijk zichtbaar tegen de witte achtergrond van het sclera en er zijn er zo veel dat de ogen plots rood lijken wanneer de doorstroming toeneemt. In de geneeskunde staat dit bekend als toegenomen vasculaire distensie. Pijnlijke ogen hebben oorzaken zoals:

• Een ooglidinfectie, bijvoorbeeld veroorzaakt door een allergie
  
• Hoge intraoculaire druk (druk in het oog)
• Droge ogen, bijvoorbeeld door omgevingslucht
• Slaaptekort
• Overbelasting van de ogen door bijvoorbeeld te veel tijd door te brengen achter een beeldscherm en/of onvoldoende te knipperen met uw ogen
• En gesprongen ader, bijvoorbeeld te wijten aan vervuiling of letsel aan het oog
• Niet of verkeerd behandelde zichtafwijkingen
• Contactlenzen te lang dragen
• Virale infecties, bijv. herpes
  
• Cosmetica zoals make-up en mascara (kan ervoor zorgen dat de randen van de oogleden samenkleven)
• Conjunctivitis  

Er kunnen een aantal behandelingsmethodes worden gebruikt, afhankelijk van de oorzaak van de rode of pijnlijke ogen. Het oog is een erg gevoelig orgaan. Indien u twijfelt, dient u altijd een arts te raadplegen in plaats van het probleem zelf proberen te behandelen. Indien de ogen te droog worden en dus rood of pijnlijk worden, kan kunstmatig traanvocht helpen de ogen van voldoende vocht te voorzien. Indien de onderliggende oorzaak een allergie is, kunnen antihistamines (onderdrukt allergische reacties) of oogdruppels en ooggels met cortisone (natuurlijk steroïdhormoon) zorgen voor snelle verlichting. Bij een bacteriële infectie zal uw oogarts een antibioticakuur voorschrijven. Indien niet of verkeerd behandelde afwijkingen leiden tot rode of pijnlijke ogen, kan uw oogarts een test uitvoeren en u de juiste bril adviseren. Voor dragers van contactlenzen: indien uw contactlenzen er vaak voor zorgen dat uw ogen rood of pijnlijk worden, kan het helpen uw contactlenzen minder lang te dragen of een ander merk van contactlenzen of verzorgingsproduct te kiezen.

Een aantal factoren kunnen rode en pijnlijke ogen veroorzaken, en er zijn verschillende vormen van preventie. Voorkom de typische oorzaken, als externe invloeden zoals droge lucht of tocht, chloorwater, sigarettenrook en stof. Deze kunnen allemaal leiden tot conjunctivitis (bindvliesontsteking van het oog) en dus tot rode of pijnlijke ogen. Vrouwen die dagelijks make-up gebruiken, worden aangeraden regelmatig hun ooglidklieren schoon te maken. Dit is eenvoudig om te doen. Plaats gewoon gedurende tien minuten een warme, vochtige doek op de ogen. Masseer vervolgens zachtjes de oogleden met pluisvrije katoendoekjes. Indien er vloeistof uit de ooglidklieren lekt, kunt u deze verwijderen met een vochtig wattenstaafje. Indien u contactlenzen draagt, moet u de instructies op het verzorgingsproduct lezen en mag u de door de fabrikant aanbevolen draagtijd niet overschrijden. Indien uw ogen rood of pijnlijk zijn als gevolg van veel uren te werken achter de computer, kunt u dit voorkomen door regelmatig pauzes te nemen (bijv. uit het raam kijken of een tijdje intensief te knipperen). Een speciale computerbril kan u dus een hoger visueel comfort bieden.

De ogen jeuken, branden, voelen geïrriteerd en doen soms pijn. Branderige ogen gaan vaak gepaard met andere klachten, zoals rode of pijnlijke ogen, het gevoel van een vuiltje in je oog, jeukende oogleden, gevoeligheid aan licht en meer traanvocht.

Droge ogen (Sicca syndroom) leidt vaak tot branderige ogen. Wanneer er onvoldoende traanvocht is om het conjunctiva (binvlies) en het hoornvlies vochtig te houden, leidt dit tot irritatie en dus branderige ogen. Dit kan betekenen dat de kwaliteit van het traanvocht niet optimaal is of dat er onvoldoende traanvocht wordt geproduceerd. Branderige ogen kunnen ook door andere factoren worden veroorzaakt, bijv:

• Allergieën
  
• Door de ogen te zwaar te belasten, bijv. door lange periodes achter een beeldscherm te werken
• Door bepaalde medicatie te nemen
• Niet of verkeerd gecorrigeerde zichtafwijkingen
• Conjunctivitis en infectie van het hoornvlies
• Aandoeningen zoals bevochtigingsafwijkingen zijn te wijten aan lymfeklieraandoeningen, diabetes of reuma

Er zijn tal van behandelingen beschikbaar, afhankelijk van de oorzaak van branderige ogen. Wanneer u lijdt aan branderige ogen, kunnen speciale oogdruppels snelle verlichting bieden. Ze stabiliseren het traanvocht en bieden comfort aan de conjunctiva. Indien de onderliggende oorzaak een allergie is, kunnen antihistamines (onderdrukt allergische reacties) of oogdruppels en ooggels met cortisone (natuurlijk steroïdhormoon) zorgen voor snelle verlichting. Bij een bacteriële infectie zal uw oogarts een antibioticakuur voorschrijven. Indien niet of onvoldoende gecorrigeerde zichtafwijkingen leiden tot branderige ogen, kan uw oogarts u adviseren of de beste bril voor u vinden. Voor dragers van contactlenzen: indien uw contactlenzen er vaak voor zorgen dat uw ogen rood en pijnlijk worden, kan het helpen uw contactlenzen minder lang te dragen of een ander merk van contactlenzen of verzorgingsproduct te kiezen.

Voorkom de typische oorzaken, als externe invloeden zoals droge lucht of tocht, chloorwater, sigarettenrook en stof. Dit kan allemaal leiden tot conjunctivitis en brandende ogen veroorzaken. Indien u contactlenzen draagt, moet u de instructies op het verzorgingsproduct lezen en mag u de door de fabrikant aanbevolen draagtijd niet overschrijden. Indien uw ogen branden omdat u te veel uren aan een computer zit, kunt u dit verhelpen door regelmatig pauzes te nemen. Staar bijvoorbeeld af en toe in de verte en bevochtig en ontspan de ogen door de te knipperen. Een speciale computerbril kan dus een hoger visueel comfort bieden.