Het herkennen van zichtproblemen

Bijziendheid, verziendheid, ouderdomsverziendheid; visuele beperkingen kunnen veel verschillende vormen aannemen. Mensen met een visuele beperking merken dit vaak geleidelijk op, maar soms ook geheel onverwachts. Hun zicht is dan niet meer wat het geweest is en deze verslechtering zorgt voor meer belasting. Bijziende mensen vinden het dan ook vaak moeilijk om objecten in de verte scherp te zien, terwijl verziende mensen moeite hebben om objecten dichtbij te zien. Digitaal zicht en het kijken naar een smartphone, laptop, etc. hebben invloed op ons zicht- en heeft onze visuele gewoontes flink veranderd. Dit is waarom steeds meer mensen last hebben van digitale oogstress, of moeite hebben om goed te zien tijdens bijvoorbeeld het autorijden. BETER ZIEN legt uit: Welke visuele beperkingen zijn er, waardoor zijn ze veroorzaakt, en hoe krijgen we ons optimale zicht weer terug?

Er zijn een hele hoop visuele uitdagingen die we in ons leven tegen kunnen komen. Sommige van deze uitdagingen zijn vrijwel onschuldig en kunnen gecorrigeerd worden door een bril te dragen. Enkele voorbeelden van deze uitdagingen zijn bijziendheid, verziendheid, presbyopie (ouderdomsverziendheid) en astigmatisme. Dit artikel richt zich op deze 'normale' zichtproblemen. Er zijn echter bepaalde gevallen waarbij alleen een operatie een oplossing biedt. Klik hier voor alles wat u moet weten over de meest voorkomende oogaandoeningen…

Om bij- en verziendheid beter te kunnen begrijpen, moeten we u eerst uitleggen hoe mensen eigenlijk zien. Om objecten scherp te kunnen zien, moeten deze precies op het netvlies geprojecteerd worden en niet voor of achter het netvlies. Er zijn een aantal factoren bij dit proces betrokken, waaronder de lengte van de oogbol, de kromming van de ooglens en het hoornvlies. Als de samenwerking tussen deze elementen niet naar behoren werkt, kunnen mensen bij- of verziend worden.

Hoe manifesteert bijziendheid zich?
Bijziende mensen zien objecten in de verte onscherp, terwijl objecten dichtbij wel scherp worden waargenomen.

Wat zijn de oorzaken van myopie?
Er zijn een aantal oorzaken. In de meest voorkomende gevallen is een te lange oogbol de oorzaak van myopie (as myopie). Het invallende licht vormt een brandpunt voor het netvlies in plaats van erop. Het gevolg? Wazig zicht. In zeldzame gevallen heeft myopie echter een andere oorzaak. De oogbol heeft een normale lengte, maar het hoornvlies of de ooglens is te bol. Hierdoor valt het beeld niet op maar voor het netvlies. Hierdoor wordt het zicht als wazig ervaren. Wist u dat het woord myopie afgeleid is van het Griekse woord myops, wat letterlijk 'scheelziend gezicht' betekent? Veel bijziende mensen kijken scheel wanneer zij geen bril dragen, om in de verte scherper te zien. Vandaar deze uitdrukking.

Waar heeft u baat bij als u bijziend bent?
Over het algemeen biedt een goede bril of de juiste contactlenzen een goede oplossing om objecten in de verte scherp te kunnen waarnemen. Uw opticien kan een oogmeting doen om er snel achter te komen of u bijziend bent. Daarna kan hij/zij u voorzien van het beste optische hulpmiddel. Laserchirurgie is een andere manier om de effecten van myopie, hyperopie en astigmatisme te corrigeren.

Hoe manifesteert verziendheid zich?
Het is vermoeiend om dichtbij scherp te zien. Verziende mensen zien dichtbij meestal onscherp. Na lang een boek gelezen te hebben, aan het klussen te zijn geweest, of naar een scherm te hebben gekeken zonder de hulp van een bril, krijgen verziende mensen vaak hoofdpijn. Hoewel verziende mensen objecten in de verte vaak scherp zien, kost het wel tijd om zich aan te passen van dichtbij naar objecten in de verte.

Wat veroorzaakt verziendheid?
De meest voorkomende – en vrijwel altijd genetische – oorzaak van verziendheid is dat de oogbol te kort is (as hyperopie). Een ontspannen, verziend oog zal daarom objecten dichtbij niet op het netvlies afbeelden, maar erachter. Deze objecten zullen daardoor onscherp worden waargenomen. Een zeldzamere vorm van verziendheid wordt veroorzaakt bij een oogbal met een normale lengte, een een te vlakke ooglens en/of hoornvlies heeft. Hierdoor wordt scherp zien op korte afstand problematisch. Hetzelfde gebeurt als de ooglens ontbreekt. Dit kan een genetische oorzaak hebben, maar dit kan ook het gevolg zijn van een ongeluk of ziekte.

Waar heeft u baat bij als u verziend bent?
Over het algemeen kunnen de effecten van verziendheid gecorrigeerd worden met enkelvoudige brillenglazen, een lees bril of goed aangemeten contactlenzen, zodat u objecten op de korte afstand weer scherp kunt zien. Uw opticien kan een oogmeting doen om er snel achter te komen of u verziend bent. Daarnaast kan hij/zij u de juiste correctie aanbieden.

Wat veroorzaakt ouderdomsslechtziendheid?
Presbyopie wordt opgemerkt wanneer het oog ouder wordt, meestal vanaf de leeftijd van 40. De lens verliest zijn elasticiteit en kan daarom niet langer goed scherpstellen op objecten op verschillende afstanden. Dit maakt lezen, zeker op een korte afstand, een stuk lastiger.

Waar heeft u baat bij als u last heeft van ouderdomsslechtziendheid?
Mensen met ouderdomsslechtziendheid die geen last hebben van andere zichtproblemen zoals bij- of verziendheid, kunnen enkelvoudige brillenglazen dragen om objecten scherp te zien die dichtbij of veraf zijn. Op deze manier kunnen zij weer van optimaal zicht genieten. Mensen met ouderdomsslechtziendheid wie ook bij- of verziend zijn en een bril dragen, hebben vaak het meeste baat bij multifocale brillenglazen met verschillende sterktes. Op deze manier kunnen zij weer genieten van superscherp beeld op alle afstanden. Multifocale contactlenzen of brillenglazen kunnen gebruikt worden om ouderdomsslechtziendheid te corrigeren. Uw opticien kan een oogtest doen om er achter te komen of u last heeft van ouderdomsslechtziendheid, hij of zij kan u ook de juiste correctie aanbieden door middel van een bril of contactlenzen.

Hoe wordt astigmatisme duidelijk?
Objecten dichtbij en veraf worden wazig en onscherp waargenomen, details zijn niet goed zichtbaar en lichtbronnen worden waargenomen als een kleine lijn of balk. Veel mensen vinden het ook lastig om afstanden goed in te schatten.

Wat veroorzaakt astigmatisme?
Astigmatisme is vaak erfelijk bepaald. Het hoornvlies is meer of minder gecurved in verschillende richtingen, waardoor 'consistent' scherp zicht bemoeilijkt wordt. In de meeste gevallen treedt astigmatisme op in combinatie met bijziendheid of verziendheid.

Waar heeft u baat bij als u last heeft van astigmatisme?
Astigmatisme kan goed gecorrigeerd worden met een bril, contactlenzen of een operatie. Brillen voor mensen die aan astigmatisme lijden, zijn uitgerust met een 'cilinder'. U kunt zien of uw brillenglazen een van deze cilinders hebben door naar uw sterkte te kijken: cilinders worden aangegeven met de afkorting 'cyl' of 'cil'. Een cilinder corrigeert het wazige beeld, waardoor u weer van normaal zicht kunt genieten. Afhankelijk van het soort astigmatisme kan het ook een optie zijn om zachte, harde of torische contactlenzen te dragen. Deze zijn ook uitgerust met een cilinder, die ervoor zorgt dat het gecurvde oppervlak gecorrigeerd wordt. Dit soort lenzen staan ook wel bekende als astigmatische of cilindrische contactlenzen. Uw opticien zal, ook voor dit probleem, de benodigde apparatuur en expertise in de winkel hebben, zodat u de perfecte oplossing krijgt. Als het niet mogelijk is om uw visuele beperking met een bril of contactlenzen op te lossen, kan astigmatisme ook gecorrigeerd worden door middel van een operatie. Afhankelijk van de diagnose, kan uw opticien de ingreep aanraden die het beste bij u en uw ogen past.

Waar bent u bij gebaat als u last heeft van digitale oogstress?
Brillenglazen voor verzicht in combinatie met speciale ondersteuning voor de ogen op korte afstand zijn een goede oplossing voor zij die last hebben van digitale oogstress; de ZEISS Digital brillenglazen zijn hier een voorbeeld van. Onze ZEISS Precision multifocale brillenglazen zijn standaard met deze technologie uitgerust. Beide soorten brillenglazen zijn speciaal ontwikkeld voor het kijken naar digitale apparaten zoals e-readers en smartphones: speciale optimalisatie van de nabije zone houdt rekening met de gebruikelijke bewegingen van de ogen, en de kortere leesafstand die hoort bij het gebruik van deze apparaten. Het ontwerp ondersteunt de ciliaire spier optimaal, waardoor het voor de drager gemakkelijker wordt om scherp te stellen in zowel de nabije als de verafgelegen zones.

Het trillen of het spasme van het ooglid kan uren of dagen lang duren. Het is vervelend en doet afbreuk aan de kwaliteit van het leven van mensen. De meeste trillingen in het ooglid zijn volkomen ongevaarlijk en worden veroorzaakt door bijvoorbeeld spanningen, oogvermoeidheid of gebrek aan slaap. Deze tijdelijke trillingen gaan meestal vanzelf over. Als het niet overgaat, kunt u het oog soms helpen ontspannen door er een in warm water geweekt washandje op te leggen of het oog te sluiten en het ooglid voorzichtig te masseren.

Belangrijk:  In zeldzame gevallen, bijvoorbeeld als het trillen doorgaat nadat u geprobeerd heeft het ooglid te laten ontspannen, kan het een teken van een mineraaltekort, ontsteking of ziekte zijn. Raadpleeg bij twijfel altijd een oogheelkundige.

• Symptoom: Ziet u objecten en tekst alleen scherp als u deze dichtbij uw gezicht houdt?
  Oorzaak: U bent waarschijnlijk bijziend.
  
  
• Symptoom: Kunt u uw collega's scherp zien, maar vindt u het lastig om de woorden op een scherm te lezen?
  Oorzaak: U zou verziend kunnen zijn.
  
  
• Symptoom: Puntlichtbronnen (lichtbronnen vanuit één punt) zien er lang uit in plaats van rond. Objecten zien er vervormd uit. Straatlantaarns hebben geen duidelijke lichtkrans, maar zien er rafelig en langwerpig uit.
  Oorzaak: U zou astigmatisme kunnen hebben.
  
  
• Symptoom: Vindt u het opeens moeilijk om uw blik te verplaatsen van objecten nabij tot in de verte en andersom?
  Oorzaak: U zou ouderdomsslechtziendheid kunnen hebben.
  
  
• Symptoom: Wanneer u een tekst van dichtbij leest, ziet deze er dan wazig uit? Moet u dingen, zoals boeken of uw smartphone, verder van u af houden om deze scherp te kunnen zien?
  Oorzaak: Ouderdomsslechtziendheid.
  
  
• Symptoom: U gebruikt uw smartphone regelmatig. Branden uw ogen in de avond, en heeft u vaak last van hoofdpijn en nekpijn?
  Oorzaak: U heeft waarschijnlijk last van digitale oogstress doordat u uw ciliaire spier te veel belast.
  
  
• Symptoom: Kunt u verkeersborden niet meer scherp zien en heeft u veel last van verblinding door felle lichten tijdens het rijden?
  Oorzaak: Dit zouden de symptomen kunnen zijn van bijziendheid of presbyopie in combinatie met oogstress die veroorzaakt wordt door het autorijden.
  
  
• Symptoom: Wordt u vermoeider van autorijden dan normaal, vooral in de avonden? Heeft u het gevoel dat u niet meer zo scherp kunt zien als vroeger?
  Oorzaak: Het is waarschijnlijk dat uw ogen te zwaar belast worden tijdens het rijden. Een aantal verschillende visuele beperkingen zouden hier de oorzaak van kunnen zijn, zoals bij- en verziendheid, of presbyopie. Astigmatisme heeft ook een negatieve invloed op uw zicht.