Operatie in plaats van een bril?

Veel mensen die last hebben van een visuele handicap raken geïntrigeerd door advertenties waarin een laserbehandeling voor de ogen als volledig zonder risico wordt aangeprezen. Voor patiënten met zo'n slecht gezichtsvermogen dat ze de omgeving alleen maar kunnen waarnemen met een visueel hulpmiddel klinkt dit inderdaad erg aanlokkelijk. Echter, er is een belangrijk feit dat iedereen die een oogoperatie overweegt zou moeten onthouden - een dergelijke operatie wordt altijd uitgevoerd op gezond weefsel. Er zijn bepaalde risico's en patiënten kunnen er blijvend letsel aan overhouden.

Het klinkt zo makkelijk. De laserbehandeling duurt maar 30 seconden. Het is zogenaamd volledig pijnloos en op de dag van de operatie zelf nog zou het oog weer scherp moeten kunnen zien. Al twintig jaar graveren artsen het optische refractievermogen van het visuele hulpmiddel in het hoornvlies met behulp van de krachtige puls van laserbundels. Als alles goed gaat heeft de patiënt geen bril meer nodig. Dat is het geval in een volmaakte wereld - maar een laserbehandeling is niet volledig zonder risico.

• De behandeling is niet geschikt voor mensen jonger dan 21 jaar, omdat het oog nog niet is volgroeid.
• De behandeling is niet geschikt voor ametropie die onlangs met meer dan 20 % is gewijzigd.
• De behandeling is niet geschikt voor traanvochtstoornissen van het hoornvliesoppervlak omdat de traanlaag niet toereikend is.
• De behandeling is niet geschikt voor patiënten met oogaandoeningen zoals virusgerelateerde hoornvliesontstekingen of voor.
• Cataractpatiënten, omdat voor deze conditie eerst een traditionele ingreep nodig is. De wazige ooglens moet worden vervangen door een kunstlens. Het doorslaggevende voordeel: na de operatie is een afstandsbril doorgaans niet meer nodig.
• Het is niet geschikt voor zwangere vrouwen omdat ametropie gedurende die negen maanden onstabiel kan zijn.
• Onderga de operatie niet als u last hebt van aandoeningen zoals reuma, slechte wondheling, stofwisselingsstoornissen of monoftalmie.
• De behandeling is niet geschikt voor zeer ernstige gevallen van ametropie (meer dan -6,00 dpt of meer dan +4,00 dpt)

Als u alleen uw oor te luisteren legt bij ooglaserklinieken, dan zou u er nooit bij stilstaan dat een ooglaserbehandeling kan leiden tot talloze complicaties. Maar in feite kan zo'n ingreep leiden tot een verstoorde gevoeligheid voor schittering en afnemend mesopisch zicht. Het kan lijken alsof lichte objecten een schittering afgeven, en lichtvlekjes kunnen lijken als lichtexplosies van vuurwerk.

Ook kan een neveleffect optreden, d.w.z. met name 's nachts verschijnt er een krans om lichtbronnen heen. Of er kan een "spookbeeld" ontstaan naast het primaire beeld, als een afbuigende schaduw. Vaak is de schade die aan het oog wordt toegebracht onherstelbaar.

Ongeveer veertig procent van mensen die een ooglaserbehandeling heeft ondergaan lijdt ook tijdelijk of blijvend aan droge ogen. Nog iets wat men moet weten: hoe ernstiger de myopie, des te meer hoornvlies de laser moet verdampen. De gevolgen op de lange termijn van deze procedure, die leidt tot een veel dunner hoornvlies, kunnen nu nog niet worden voorzien.

Het lijdt geen twijfel: lasermethoden zijn in de afgelopen twintig jaar aanzienlijk verbeterd. En toch wordt de hoop om zonder bril door het leven te kunnen gaan, niet altijd bewaarheid. Anders dan met een bril kan met refractieve oogchirurgie geen accurate correctie met nul diopter worden behaald.

Een andere verbetering die alleen met een bril of met contactlenzen kan worden bereikt, is de mogelijkheid tot flexibele aanpassing aan wisselende omstandigheden. Patiënten moeten voor ogen houden dat na het 40ste tot 45ste levensjaar een bril voor presbyopie nog steeds nodig kan zijn. Mensen die te maken hebben met deze stoornis en een laserbehandeling hebben ondergaan, zullen nog steeds een leesbril nodig hebben.

Bovendien is ametropie geen stabiele factor. Het kan wijzigen, zoals dit in een periode van enkele jaren in drie procent van de gevallen gebeurt. Er bestaat een vergroot risico, met name onder patiënten met ernstige ametropie, dat de handicap drie jaar na de laserbehandeling opnieuw achteruitgaat. Bovendien kan iemand door hormonale stoornissen en bindweefselaandoeningen opnieuw myopisch worden.

Er zijn momenteel verschillende laserchirurgiemethoden beschikbaar. De bekendste en meest uitgevoerde procedure is de Lasik-behandeling. Deze procedure zelf valt uiteen in drie stappen:

1. Snijden
   Met een automatische microschaaf wordt een dun laagje (flap, ong. 0,14 mm dik) van de bovenste hoornvlieslaag tot ongeveer 90 % weggesneden.
2. Laseren
   De flap wordt omgevouwen als een boekkaft. Bij myopie verdampt de laserstraal het hoornvliesweefsel in de optische zone en bij hypermetropie aan de buitenrand.
3. Beschermen
   Ten slotte wordt de flap teruggevouwen in de oorspronkelijke positie, als een natuurlijk verband. De flap hecht zich daar vast, maar groeit niet meer permanent samen.